De noodzaak voor Plan ₿ (deel 4): Wanneer stopt Quantitative Easing? En wat kan bitcoin doen?

Bitcoin en de wereldeconomie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De cryptomunt is namelijk ontwikkeld als tegenreactie op de economische crisis van 2008. Voor velen dient bitcoin daarom als Plan ₿.

Op dit moment lijkt het economisch goed te gaan, maar steeds meer tekenen wijzen op een nieuwe recessie. We lichten daarom elke dinsdag een onderwerp uit de macro-economie toe. Opdat we niet vergeten waarom bitcoin ontwikkeld is.

Vorige week bespraken we de obligatiebubbel. Deze bubbel kan je eigenlijk niet los zien van Quantitative Easing (QE). In dit artikel lees je wat het inhoudt, en wat de gevolgen zijn. Kan dit een kans zijn voor bitcoin?

Meer uit deze reeks:

• Deel 1: Correctie in de huizenmarkt
• Deel 2: Over de alsmaar dalende spaarrentes
• Deel 3: Wanneer knapt de obligatiebubbel? 
• Deel 4: Wanneer stopt Quantative Easing? 

Wat is Quantitative Easing?

Quantitative Easing (QE) betekent kwantitatieve verruiming. Daar kan je waarschijnlijk nog steeds vrij weinig mee. Met verruiming wordt ook wel het scheppen van geld bedoeld. QE betekent dus het scheppen van geld door centrale banken.

Maar centrale banken scheppen niet zomaar geld. Ze gebruiken dit geld om effecten te kopen, zoals staatsobligaties. En dat opkopen van effecten kan verschillende redenen hebben.

Japan was hier het eerst mee. Zij gebruiken al meer dan 15 jaar Quantitative Easing om deflatie (prijsverlagingen) tegen te gaan. Door activa op te kopen komt er meer geld in de economie. Het geld wordt dan minder waard, waardoor de prijzen gaan stijgen.

Daarna werd QE gebruikt als noodmaatregel om de financiële stabiliteit te garanderen na de economische crisis van 2008. Eerst door de Federal Reserve in Amerika vanaf 2008, en vanaf 2014 ook door de Europese Centrale Bank.

Deze centrale banken beloofden eerder het QE-programma stop te zetten. Maar onlangs werd bekend dat de FED en de ECB weer doorgaan met QE. Vanaf komende maanden kopen centrale banken wereldwijd opnieuw voor miljarden dollars en euro’s aan obligaties op.

Wat is het doel van QE?

Het idee achter QE is om prijsstabiliteit te bewaken. En dat doen centrale banken door activa zoals obligaties op te kopen. Op die manier komt er meer geld in de economie. Banken hebben dan meer geld om uit te lenen, en dat drukt de rente omlaag. Dat zorgt ervoor dat lenen en uitgeven aantrekkelijker wordt.

Maar QE heeft ook andere effecten. Als er meer geld in omloop komt vloeit dat ook door naar andere markten. Dat kan leiden tot enorme zeepbellen, bijvoorbeeld in de aandelenmarkt, de huizenmarkt en de obligatiemarkt. En dat kan een risico zijn. In het ergste geval kan het zelfs een nieuwe crisis veroorzaken, als de bubbel knapt.

In Amerika zijn er al meerdere rondes van QE geweest. In de grafiek hieronder zie je het effect van QE op de aandelenmarkt duidelijk:

Maar dat is niet alles. Doordat er meer geld in omloop komt wordt valuta minder waard. Met andere woorden, met hetzelfde geld kan je minder kopen. Als gevolg daarvan stijgen de prijzen. Dat noem je prijsinflatie. Dan kost een biertje bijvoorbeeld opeens niet meer 2 euro, maar 2,50 euro.

Ook op politiek gebied is QE omstreden. Tegenstanders van QE zijn bang dat ‘zwakke’ landen zoals Italië en Spanje de boel de boel laten, ten koste van de ‘sterkere’ landen. De staatsschuld wordt uiteindelijk toch wel opgekocht door de ECB.

QE is daarom meer een noodmaatregel voor de korte termijn, een druppel op de gloeiende plaat. En toch blijven centrale banken wereldwijd ermee doorgaan.

Nieuwe rondes, nieuwe kansen

Tot aan juni 2017 heeft de FED al voor 4.500 miljard dollar (4.035 miljard euro) aan activa opgekocht. En begin oktober dit jaar maakte de Amerikaanse Federal Reserve (FED) namelijk bekend verder te gaan met het opkopen van staatsobligaties. Met ingang van 15 oktober koopt de Amerikaanse centrale bank voor zestig miljard dollar per maand aan staatsobligaties.

Ook de Europese Centrale Bank (ECB) gaat verder met het opkopen van staatsobligaties. Vanaf november koopt de ECB maandelijks voor twintig miljard euro aan schuldpapieren. De ECB stopt daar pas mee als de rentes weer stijgen. Tot nu toe heeft de ECB al voor 2.650 miljard euro aan staatsobligaties gekocht. Uitgeschreven? 2.650.000.000.000 euro.

Voor de ECB betekent dit de tweede QE-ronde, voor de Amerikaanse markt is het al de vierde ronde. Bij elkaar zijn het astronomische bedragen. Ter vergelijking, het bruto binnenlands product van Nederland in 2017 is 725 miljard euro. Het opkoopprogramma van de ECB is ruim 3,5 keer zo groot.

Met bitcoin bescherm je jezelf tegen QE

Het opkoopprogramma van centrale banken zorgt voor een monetaire puinhoop. QE zorgt voor bubbels op allerlei financiële markten. En omdat er geld in de economie blijft worden gepompt, wordt je geld beetje bij beetje minder waard.

En daar kan je helemaal niets aan doen. Of toch wel? Bitcoin is een onafhankelijke valuta, zonder enige bemoeienis van centrale banken. Met bitcoin is het mogelijk om jezelf te beschermen tegen waardevermindering van je geld door QE.

De monetaire politiek van bitcoin is transparant, je kan het gewoon terugvinden in de code. En de regels zijn simpel. Er zullen maximaal 21 miljoen bitcoins in omloop komen. Daarnaast is de instroom van nieuwe bitcoin voorspelbaar. Onbeperkt bitcoin printen bestaat niet.

Meer weten over bitcoin? Bekijk dan deze pagina.